食指发麻是什么原因| 24k金是什么意思| 前置胎盘是什么意思| 孕妇牙龈出血是什么原因| 为什么硬不起来| 太公是什么意思| 周中是什么意思| 产后能吃什么水果| c919是什么意思| 夫妻合葬有什么讲究| 武汉有什么好玩的地方| 空姐在飞机上干什么| 肖战是什么星座| 奥美拉唑什么时候吃最好| 肺占位病变是什么意思| 白羊男和什么星座最配| 胶囊壳是什么原料做的| 梦见订婚是什么意思| 什么是纳囊| 9月12日是什么星座| 对猫过敏有什么症状| pornhub是什么| 便秘看什么科| 吃什么食物降低转氨酶| 什么样的人容易得脑梗| 十一月份属于什么星座| 辟邪是什么意思| 金鱼藻属于什么植物| 规培结束后是什么医生| 八嘎呀路是什么意思| 殿试第一名叫什么| 日落胭脂红的下一句是什么| 什么叫梅毒| 血管瘤吃什么药| 女性婚检都检查什么| 可心是什么意思| 中国最毒的蛇是什么蛇| 什么能代替润滑油| 爱豆是什么意思| 现役是什么意思| 怄气是什么意思| 肛门下坠感是什么症状| 一岁宝宝能吃什么水果| 骑驴找马什么意思| 京东plus是什么意思| 左侧脖子疼是什么原因| 百合为什么是苦的| 尿很臭是什么原因女性| 康乃馨的花语代表什么| 机缘是什么意思| mpr是什么意思| 跑步大腿痒是什么原因| 孩子专注力差去什么医院检查| 血小板为什么会高| 眼睛模糊用什么眼药水| 辅警政审主要审些什么| 梅毒是什么意思| 月经期吃什么| soe咖啡是什么意思| 糖链抗原高是什么原因| 1948年属鼠的是什么命| 昔日是什么意思| c2是什么意思| 者羽念什么| 4.15是什么星座| 奶霜是什么| 斛什么意思| 比重是什么| 南京的简称是什么| carnival手表什么牌子| 免费婚检都检查什么项目| 230是什么意思| 营销号是什么| 淋巴结挂什么科| 属龙跟什么属相最配| 子宫增大是什么原因造成的| 胃痛是什么原因| 头发秃一块是什么原因| daddy什么意思| 口水多是什么原因引起的| 经常挖鼻孔有什么危害| 为什么长痘| 术后吃什么营养品好| 1月27号是什么星座| 宫颈炎和阴道炎有什么区别| 灶性肠化是什么意思| 空调外机不出水是什么原因| 看结石挂什么科室| 蝴蝶宝贝是什么病| 心跳快吃什么药| 1月9日什么星座| 三班两倒是什么意思| 初一的月亮是什么形状| 虾米是什么意思| 飞行模式和关机有什么区别| 黑色皮肤适合什么颜色的衣服| 什么是埋线减肥| 阑尾是干什么用的| 什么茶好喝| 供给侧改革什么意思| 轻食是什么| 梦到自己长白头发是什么意思| 血型o型rh阳性是什么意思| 什么是疝气| 甲状腺检查挂什么科| 省政协委员是什么级别| 曜字五行属什么| 匹诺曹什么意思| 水手服是什么| 反应蛋白偏高说明什么| 双肺钙化灶是什么意思| 还珠格格什么时候上映的| 阿尔马尔是什么药| 夜里12点是什么时辰| 气滞是什么意思| 脑梗是什么原因造成的| 蝉吃什么食物| 随餐服用是什么意思| 看见黑猫代表什么预兆| 脾大是什么原因造成的怎么治疗| 什么大叫| 盘古是一个什么样的人| 宫颈多发潴留囊肿是什么意思| 女人排卵是什么时候| 精分是什么意思| aug什么意思| 鼎字五行属什么| inv是什么意思| 吃什么促进消化| 灰菜有什么功效与作用| 肤色黑穿什么颜色| 菩提子是什么树的种子| 抖是什么意思| 脸跳动是什么原因| 稀字五行属什么| tf是什么意思| 五险一金有什么用| 天涯海角是什么生肖| 憨笑是什么意思| 打点是什么意思| 吃什么药去体内湿气| ccs是什么意思| lh是什么激素| 筑基期后面是什么| 什么鱼清蒸最好吃| 多吃黑豆有什么好处| 支原体感染是什么症状| 目赤什么意思| 口臭去医院挂什么科室看病| 什么闪烁| 脑梗前有什么预兆| 喝白糖水有什么好处和坏处| 菲林是什么| 儿童嗓子疼吃什么药好| 家是什么生肖| 白子画什么时候爱上花千骨的| 什么是法定节假日| 饿了吃什么不胖| 老是放屁是什么原因| 武昌鱼是什么鱼| 寅时五行属什么| 摆架子是什么意思| 扦脚是什么意思| 做t是什么意思| 父母都是o型血孩子是什么血型| 丑时五行属什么| 舌苔是什么| 926是什么星座| 双重所有格是什么意思| 仕途是什么意思| 探花是什么意思| 冬眠的动物有什么| 6.26什么星座| 囊性结节是什么| 消炎药是什么药| 菱形脸适合什么刘海| 一个马一个尧读什么| 灵芝有什么好处| 胎毒是什么样子的图片| 割包皮有什么影响| 掐是什么意思| 什么的雪莲| 检查乙肝挂什么科| 雄激素是什么意思| 头疗是什么| 中意你是什么意思| 吃什么会长胖| 南方有什么水果| 五福临门是什么意思| 例假推迟是什么原因| 丹参与什么搭配最好| 茶叶五行属什么| 电疗是什么| 巨蟹男和什么座最配| 男狗配什么属相最好| 小孩什么时候会说话| 经常吃杏仁有什么好处| 猪八戒姓什么| 开黑什么意思| 什么时候才能够| 杜甫世称什么| 化生是什么意思| 风流人物指什么生肖| 小布丁是什么意思| 舌苔发黑是什么原因引起的| 锤子什么意思| cdfl是什么意思| 上焦湿热吃什么中成药| 孕妇为什么不能吃西瓜| 5岁属什么| 为什么干红那么难喝| 什么是癫痫| 为什么会长寻常疣| 骨转移用什么药能治愈| amy什么意思| 老鼠跟什么属相最配| 头顶不舒服是什么原因| 忐忑不安是什么意思| 蜂蜜水什么时候喝比较好| 王维有什么之称| 植物神经紊乱的症状吃什么药| 卵黄囊偏大是什么原因| 悲智双运什么意思| 高尿酸血症是什么意思| 手指肿胀是什么原因| 假小子是什么意思| 五月生日是什么星座| 茶宠为什么会变色| 马卡龙为什么这么贵| bj是什么意思| 眼睛充血是什么原因| 走四方是什么生肖| 肾活检是什么意思| 粉红色泡沫样痰是什么病| 血脂高什么意思| 童瑶为什么要告黄定宇| 味精的主要成分是什么| 把脉能看出什么隐私| 饭局是什么意思| 手腕痛挂什么科| 张一山和杨紫是什么关系| 十二月九号是什么星座| 二次元是什么| 黑曜石是什么材质| 气管炎用什么药| 酸菜鱼的酸菜是什么菜| 阿拉蕾什么意思| 眼睛为什么不怕冷| 2001年什么年| 薏苡仁是什么| 身份证带x是什么意思| 舌头溃疡是什么原因| 甲硝唑是什么药| 髋关节积液是什么原因造成的| 流鼻血不止是什么原因| 11月1日是什么星座| 肝脓肿是什么原因引起的| 此贝是什么字| 属蛇是什么命| 晚上吃什么水果好| 人为什么要吃肉| 男人身体怕冷是什么原因如何调理| 小腿疼痛什么原因引起的| 支气管炎吃什么消炎药| 百度Пре?ди на содржината

这么远就扔了?库里反击飙超远追身三分(掘金vs勇士)

Ова е избрана стати?а. Стиснете тука за пове?е информации.
Координати: 48°30′N 7°30′E / 48.500°N 7.500°E / 48.500; 7.500
Од Википеди?а — слободната енциклопеди?а
Алзас
Alsace / Elsa? / ’s Elsàss
Разни знаменитости на Алзас
Знаме на АлзасГрб на Алзас
Местоположба на Алзас
Зем?аФранци?а
РегионГолем Исток
ПрефектураСтразбур
Департмани
Површина[1]
 ? Вкупна8.280 км2 (3,200 ми2)
Население (2017)[2]
 ? Вкупно1.889.589
ДемонимАлзашки
ISO 3166FR-A
百度 监测显示,昨天14时较22日14时,华北南部、黄淮中东部、江淮、江南大部等地出现4~8℃升温,像是山西、河北等最高气温大面积突破2字头。

Алзас (француски: Alsace) или Елзас (алзашки: ’s Elsass; германски: Elsass/Elsa?; латински: Alsatia) — поранешен регион во Франци?а. Се нао?а на североисточната граница на западниот брег на горниот тек на Ра?на и се граничи со Германи?а и Шва?цари?а. На?важен политички, економски и културен центар на Алзас е градот Стразбур ко? воедно е и главен и на?голем град на регионот. Биде??и то? град е седиште на десетици ме?ународни организации и тела, Алзас е политички еден од на?знача?ните региони во Европската Уни?а.

Траги на името ?Алзас“ се гледаат во горногерманскиот збор Ali-saz или Elisaz, што значи "ту?о царство".[3] Алтернативното об?аснува?е потекнува од германското Ell-sass, што значи ?сместено на Ил“,[4] река во Алзас. Регионот историски припа?ал на Светото Римско Царство. Постепено се припоил кон Франци?а во тек на XVII век под власта на кралевите Лу? XIII и Лу? XIV како една од поранешните француски покраини. Алзас честопати се споменува сврзано со Лорена, поради тоа што германската припадност на овие два региона (како царска покраина Алзас-Лорена, 1871–1918) била оспорена во XIX и XX век, во тек на кои Алзас четири пати во тек на 75 години припа?ал последователно и на Франци?а и на Германи?а.

Иако историскиот ?азик на Алзас е алзашки, регионален германски ?азик, денес пове?ето Алзашани зборуваат француски, службениот ?азик на Франци?а. Околу 39% од возрасното население и веро?атно помалку од 10% деца, течно зборуваат алзашки, така што во денешен Алзас за голем дел од населението може да се каже дека е дво?азично.[5].

Географи?а

[уреди | уреди извор]

Топографи?а

[уреди | уреди извор]
Топографска мапа на Алзас

Алзас покрива површина[6] од 8.283 км2, или 1,5 % од површината на Франци?а со што е на?малиот од административните региони на континентална Франци?а. То? речиси четирипати е подолг од неговата широчина, со местоположба во долината ме?у Ра?на и планинскиот масив на Вогезите. Од 1815, се граничи на север со реката Лаутер, на исток со Ра?на, на ?уг со Шва?цари?а, на ?угозапад со регионот Франш Конте а на запад со Лорена. Поделен е на два департмана: Горна Ра?на и Долна Ра?на (порано познати како Сундгау и Нордгау). Во регионот има неколку долини а на?висока точка е Гран Балон во Горна Ра?на, ко? достига височина од 1426 m.

Алзашки виноград.

Алзас се одликува со планинска и полуконтинентална клима. Зимите се студени, летата се топли и има малку врнежи поради Вогезите кои го заштитуваат на запад. Градот Колмар has е вториот на?сув град во Франци?а, со годишни врнежи од само 550 mm, со што е идеален за производство на алзашкото вино. Додека на запад, на еден дел на планинскиот масив на Вогезите, се забележуваат и до 170 врнежливи денови годишно или разлика во 75 врнежливи денови на само 20 километри раздалеченост.

Во предримскиот период

[уреди | уреди извор]

Во текот на праистори?ата, Алзас главно бил населен со ловци кои биле номади. Трагите на на?старото население, камени оруди?а, биле прона?дени во Ашенха?м[7]) и истите датираат од времето на Палеолитот[7]. Првите населби се по?авиле во текот на Неолитот, откако во регионот се доселиле народи од исток [7].Од 1500 п.н.е. регионот почнал да станува посто?ано живеалиште на Келтите кои почнале да ?а обработуваат зем?ата и да се занимаваат со зем?оделство. Од V до I век п.н.е. Алзас бил поделен ме?у две келтски племи?а: Секвани на ?уг и Медиоматрики на север. Околу 72 п.н.е. германските народи составени во поголем дел од Свеви и Трибоки ?а преминале реката Ра?на и се населиле во Алзас кои според историчарот Август Ма?цен броеле ме?у 137,000 и 275,000 лу?е.

Во римскиот период

[уреди | уреди извор]
Битка ка? Ошсенфелд ме?у Цезар и Ариовист во 58 п.н.е

Во 58 п.н.е. Рим?аните го нападнале и го освоиле Алзас победува??и во Битката ка? Ошсенфелд[8]., една од познача?ните битки во тек на Галските во?ни кои ги водел Га? ?ули? Цезар за осво?ува?е на Гали?а. Во истори?ата е позната и како битка ка? Вогезите. По Битката ка? Ошсенфелд, после победата на Рим?аните, Алзас бил припоен кон Рим станува??и една од римските провинции во 27 п.н.е. Латинскиот ?азик прогресивно ги заменил келтските ?азици.

Алзас во тек на римскиот период станал центар на лозарството. За да ?а заштитат сво?ата богата индустри?а, Рим?аните изградиле тврдини и воени кампови кои подоцна се развиле во градови кои се населени оттогаш па до денес. Како дел на Римското Царство, Алзас бил дел на Горна Германи?а.

Во 12 п.н.е била основана римската тврдина Аргенторатум (од келтското: Аргентората) од каде подоцна се развил градот Стразбур.

Во 212 година сите слободни лу?е од регионот станале гра?ани на Рим благодарение на Антониновиот едикт.

Алзас под франкиска власт

[уреди | уреди извор]
Горна Германи?а под Римското Царство, околу 120 година

Од втората половина на IV век, голем бро? Германи, особено Алемани прогресивно ?а населувале територи?ата на римски Алзас. По падот на Римското Царство, Алзас станал територи?а на Алеманите. Алеманите главно се занимавале со зем?оделство а нивниот ?азик ?а оформил основата на денешниот алзашки ?азик. Хлодовик и Франките ги поразиле Алеманите во текот на V век а по победата ка? Толби?ак, Алзас станал дел од Кралството Австрази?а. За време на меровиншките кралеви, наследници на Хлодовик, населението во Алзас било христи?анизирано. Алзас останал под франкиска контрола сè додека кралството на Франките, после Стразбурските заклетви (Les serments de Strasbourg) од 842, не било формално и поделено со Верденскиот договор во 843; внуците на Карло Велики го поделиле кралството на три дела. Алзас бил дел од Средна Франки?а, со ко?а владеел на?младиот од внуците, кралот Лотар I. Лотар умрел во 855 а неговото кралство било поделено на три дела. Делот познат како Лотаринги?а, или Лорена, му припаднал на инот на Лотар. Останатото било поделено ме?у бра?ата на Лотар — Карло ?елавиот (крал на Западното франкиско кралство) и Лудвиг Германски (крал на Источното франкиско кралство). Кралството Лотаринги?а било со краток век. Регионот ко? подоцна ?е стане Алзас потпаднал под власта на Светото Римско Царство како дел од во?водството на Шваби?а со Мерсенскиот договор во 870.

Алзас како дел на Светото Римско Царство

[уреди | уреди извор]

Некаде во тоа време целиот регион почнал да се дели на бро?ни феудални секуларни и црковни господарства, ситуаци?а ко?а траела сè до XVII век и била вообичаен процес во царството. Алзас доживеал голем просперитет во тек на XII и XIII век за време на владее?е на царевите од династи?ата Хоенштауфен. Фридрих II назначил Епископ на Стразбур за да управува со Алзас, но власта на епископот била од страна на грофот Рудолф Хабсбуршки, на ко? му биле дадени права од страна на Конрад IV, синот на Фридрих II. Стразбур почнал да расте и станал на?населениот и трговско на?важниот град во регионот. Во 1262, после долга битка со епископите што биле на власт, Стразбур на?после го добил статусот слободен царски град. Градовите како Колмар и Хагенау исто така почнале да стануваат економски знача?ни и се стекнале со неко? вид на автономи?а во рамки на "Декаполата", федераци?а на десет слободни градови.

Мала Франци?а, Стразбур

Просперитетот на Алзас завршил во XIV век по низа сурови зими, лоши посеви и болести како црната смрт. За овие несре?и биле обвинети Евреите што пак довело до погромите во 1336 и 1339. Дополнителна природна катастрофа бил зем?отресот во Ра?нската долина во 1356, еден од поголемите во Европа ко? го срамнил со зем?а градот Базел. Просперитетот во Алзас се вратил под власта на Хабсбуршката династи?а за време на ренесансата.

Германската власт почнувала да опа?а во тек на следниот период поради походите на царството кон зем?ите на Итали?а отстапува??и ?а хегемони?ата во Европа на Франци?а. Франци?а започнала агресивно да се шири кон исток, на?прво кон реките Рона и Меза, и кога биле достигнати тие граници, целта била да стигнат до Ра?на но поради воените заложби околу потребите на Стогодишната во?на осво?ува?ата во то? правец биле одложувани. По завршува?е на во?ната, Франци?а повторно ги покажала своите претензии да стигне до Ра?на и затоа, во 1444 француската во?ска се по?авила во Лорен и Алзас. Побарале предава?е на Мец и Стразбур и извршиле напади на Базел.

Во 1469, после договорот од Сент-Омер, Зигизмунд, во?вода на Австри?а, му го продал Горен Алзас на Карло Бургундски. Иако Карло владеел со областа, даноците биле испла?ани на Фридрих III. Ово? искористува??и ги даноците а воедно и со помош на еден брак во рамки на династи?ата успеал да добие предност и да си ?а поврати контролата врз Горен Алзас (освен слободните градови) во 1477 кога регионот потпаднал под власта на семе?ството Хабсбург.

За време на Протестантската реформа во XVI век, Стразбур бил напредна заедница а неговите жители ?а прифатиле протестантската религи?а во 1523.

Под власта на Франци?а

[уреди | уреди извор]

Триесетгодишната во?на од 1618-1648 длабоко го погодила регионот. Алзас бил жртва на посто?ани грабежи и масакри а многу од градовите биле запалени. Настапил период на глад и чума. Населението од градовите и од селата бегало во околните планини и шумите на Вогезите. Економи?ата била целосно опустошена. Само Милузката република била поштедена благодарение на не?зиниот статус на град-држава. Републиката масовно ги прифа?ала алзашките бегалци во многу поголем бро? од оно? на жителите на самата република а се проценува дека со во?ната 60% од населението загинало.

Во 1648 со Вестфалската спогодба, поголемиот дел на Алзас потпаднал под власта на Франци?а со исклучок на неколку града кои ?а задржале сво?ата независност а подоцна, поради десеткуваната популаци?а дошле голем бро? имигранти од Шва?цари?а, Австри?а и другите соседни држави.

Сепак, Алзас имал посебна позици?а во Кралството на Франци?а. Германскиот ?азик сè уште се користел во локалните заедници, училиштата а на германскиот (лутерански) Универзитет на Стразбур учеле и се запишувале студенти од Германи?а. Едиктот од Фонтенбло, со ко? се легализирала супреси?ата на француското протестантство, не бил применуван во Алзас. За разлика од останатиот дел на Франци?а, имало извесна религиозна толеранци?а, иако француските власти посто?ано се обидувале да го наметнат католицизмот а лутеранската катедрала во Стразбур морала да им биде предадена на католиците во 1681. Долж Вогезите постоела граница со остатокот на Франци?а додека таква граница немало кон Германи?а. Поради овие причини Алзас останал обележан со доминантна германска култура и сè до Француската револуци?а пове?е економски ориентиран кон Германи?а.

Во тек на Француската револуци?а

[уреди | уреди извор]

Во 1789 започнала Француската револуци?а и со неа настапила првата административна поделба кога Алзас бил поделен на два департмана Горна и Долна Ра?на. Алзашаните одиграле знача?на улога во тек на Француската револуци?а. На [21 ?ули] 1789 година, по добива?е на веста за падот на Бастил?а во Париз, толпа лу?е ?а урнале стразбуршката градска тврдина и ги натерале градските власти да го напуштат градот со што симболично бил ставен кра? на феудалниот систем во Алзас. Во 1792, Руже де Лисл во Стразбур го искомпонирал револуционерниот марш "Марсе?еза", ко? подоцна станал химна на Франци?а. Некои од на?познатите генерали на Француската револуци?а исто така потекнувале од Алзас, особено Келерман, победникот ка? Валми, и Клебер, ко? ?а предводел француската арми?а при востанието во Венде. Под Наполеон Бонапарт, во 1814 и 1815, Алзас бил окупиран со странски сили, вклучително 280,000 во?ници и 90,000 ко?и само во Долна Ра?на. Ова имало тешки последици по тргови?ата и економи?ата на регионот. Згора на тоа нови трговски патишта биле отворани преку пристаништата на Средоземното Море и Атлантикот со што регионот лесно бил заобиколен.

Популаци?ата била во брз пораст, од 800,000 во 1814 до 914,000 во 1830 и 1,067,000 во 1846. Комбинаци?ата на економските и демографските фактори довело до нова криза, глад, сиромашти?а и недостаток од работа за младите лу?е. Оттука, многу лу?е почнале да го напуштаат Алзас упатува??и се не само кон париз – каде алзашката заедница знача?но се зголемила во бро?ка, со некои славни не?зини членови како на пример баронот Осман – туку воедно и на многу подалечни места како Руси?а и Австриското Царство во бара?е нови можности кои ги нуделе овие места: Австри?а освоила територии во Источна Европа кои порано биле дел на Отоманското Царство и нудела одлични можности за новите доселеници како начин да се консолидира на новите територии. Многу Алзашани во то? период од 1820-1850 емигрирале и во Соединетите држави.[9]

Алзашанка во XIX век.

Ме?у Франци?а и Германи?а

[уреди | уреди извор]
Потпишува?е на Договорот од 1919 во Стаклената галери?а (Верса?).

Франци?а испровоцирана со Емската телеграма влегла во во?на со Пруси?а (Пруско-француска во?на (1870–71)), и била поразена од Кралството Пруси?а и другите германски држави. Исходот на во?ната довел до обединува?е на Германи?а. Ото фон Бизмарк ги припоил Алзас и северниот дел на Лорена кон новото Германско Царство во 1871;[10] за разлика од другите држави-членки на германската федераци?а, кои си имале свои сопствени влади, новата царска територи?а Алзас-Лорена била единствено под власта на ка?зерот, односно царот, управувана директно од царската власт во Берлин. Од 100,000 до 130,000 Алзашани (од вкупното население кое изнесувало милион и пол жители) одбрале да останат француски гра?ани и да го напуштат Ра?хсланд Елзас-Лотринген. Дури во 1911, Алзас-Лорен стекнал извесна автономи?а, добил сво? грб и знаме.

Во тек на Првата светска во?на, за да ги избегнат братоубиствените крвопролева?а, многу Алзашани се при?авиле во царската морнарица а потоа зеле и учество во бродските побуни кои довеле до абдикци?а на ка?зерот во ноември 1918, со што Алзас-Лорен останал без управа на царот. Самопрогласената република на Алзас-Лорен об?авила сво?а независност. Сепак, две недели подоцна, по потпишува?ето на примир?ето на 11 ноември 1918, француската во?ска влегла во Алзас за да ги задуши немирите на штра?кувачите во Алзас и да ги отстрани од власт самопрогласените револуционери. Многу Алзашани го поздравиле навлегува?ето на француските трупи во Алзас [11] Алзашаните од страна на француската ?авност биле сметани за француски бра?а кои се ослободиле од германска власт. Германи?а формлно го отстапила регионот на Франци?а со Верса?скиот договор.

Регионот потоа во 1940 повторно бил припоен за Германи?а, за време на Втората светска во?на и инкорпориран во рамки на Големиот Германски Ра?х. Алзас бил припоен со Баден, а Лорена со Сар, за да стане дел од планираниот Вестмарк. Во тек на во?ната, 130,000 млади лу?е од Алзас и Лорена принудно биле вклучувани во германската во?ска, а во некои случаи и во рамки на силите Вафен SS.[12]

Политика

[уреди | уреди извор]

Алзас е еден од на?конзервативните региони на Франци?а. То? е еден од двата региона во континентална Франци?а каде конзервативната десница победи на регионалните избори од 2004 и со тоа ?а освои власта во Регионалниот Совет на Алзас. Водачот на десницата и актуелен претседател на Франци?а, Никола Саркози сво?от на?добар резултат го освои во Алзас (над 65%) во вториот круг на француските претседателски избори од 2007. Претседател на регионалното собрание е Филип Ришер, член на парти?ата Уни?а за народно движе?е, избран на локалните избори во 2010. Често менуваниот политички статус на регионот оставил трага во модерната политика особено околу праша?ата поврзани со националниот идентитет.

Алзас исто така е и на?голем поддржувач на Европската Уни?а од сите останати региони на Франци?а. То? бил еден од неколкуте региони кои со 'да' гласале за Европскиот устав во 2005.

Кратка политичка хронологи?а

[уреди | уреди извор]
Припоениот Алзас кон нацистичка Германи?а.
  • ~90 : Алемански Алзас
    Алзас бил дел од римската провинци?а Горна Германи?а
  • 535 : Франкиски Алзас
    Хлотар припоил кон своето кралство голем дел од Алемани?а, ме?у што и Алзас.
  • 843 : Германски Алзас
    Под Каролиншкото Царство, Франки?а била поделена на три дела (види Верденски договор). Алзас потпаднал во Средна Франки?а, Лотаринги?а што ?е биде дел на германското Свето Римско Царство.
  • 1648 : Француски Алзас
    Со Вестфалската мировна спогодба во 1648, голем дел на Алзас станал француски. Стразбур му се предал на Лу? XIV во 1681.
  • 1871 : Германски Алзас
    Победена, Франци?а го отстапила Алзас на Германското Царство.
  • 1919 : Француски Алзас
    Алзас повторно станал француски со Верса?скиот договор.
  • 1940 : Германски Алзас
    По поразот на Франци?а, Третиот Ра?х си го припоил Алзас кон своите територии.
  • 1944 : Француски Алзас
    Алзас се ослободил од нацистичката власт.

Административна поделба

[уреди | уреди извор]

Алзас административно е поделен на 2 департмана, 13 департмански окрузи, 75 кантони и 904 општини:


Департман Долна Ра?на
(Бро? на општини во заграда)


Департман Горна Ра?на
(Бро? на општини во заграда)


Демографи?а

[уреди | уреди извор]

Населението во Алзас во 2008 достигнало до 1.836.000. Со тек на времето бро?от на житело редовно се зголемувало, освен за време на во?ните, како со природен прираст така и преку миграци?а. Ово? растеж пове?е се забрзал кон кра?от на XX век. INSEE проценува дека популаци?ата ?е порасне од 12,9% до 19,5% ме?у 1999 и 2030.

Со густина од 222 жители/км2, Алзас е трет на?густо населен регион во континентална Франци?а.

Година Популаци?а на 1 ?ануари
Округ
Долна Ра?на
Округ
Горна Ра?на
Вкупно во Алзас
1801 450 238 303 773 754 011
1851 608 000 437 000 1 045.069
1901 659 432 495 209 1 154.641
1936 711 830 507 551 1 219.381
1946 673 281 471 705 1 144.986
1968 827 000 585 000 1 412.385
1982 915 676 650 372 1 566.048
1990 952 158 670 652 1 622.810
1999 1 025.033 707 555 1 732.588
2006 740 000 (estimés) 1 817.000
Година Округ
Долна Ра?на
Округ
Горна Ра?на
Вкупно во Алзас

Стопанство

[уреди | уреди извор]
Bugatti Veyron 16.4 од алзашкиот конструктор Бугати, возило од сери?ата на?скапи и на?брзи автомобили на светот.

Согласно Националниот институт за статистика и економски студии (Institut National de la Statistique et des études économiques (INSEE)), бруто-домашниот производ на Алзас изнесувал 44.3  мили?арди евра во 2002. Со БДП по глава на жител од €24.804, то? бил втор на?развиен регион на Франци?а, веднаш зад Ил де Франс. 68% од работните места се во услужната де?ност, а 25% во индустри?ата.

Алзас е регион на разновидни стопански гранки, вклучително:

Сообра?а?

[уреди | уреди извор]

Копнена мрежа

[уреди | уреди извор]
Трамва?от во Милуз пред кулата Болверк.

Сообра?а?от во Алзас е доста добро развиен со оглед на густината на населението. Главниот железнички транспорт е на лини?ата север-?уг ко?а ги поврзува Стразбур и Сен-Лу?. Главниот автопат е автопатот А35 ко? ги поврзува Лотербур и Сен-Лу? преку Стразбур, Селестат и Колмар. Регионот со Париз е поврзан со железничката источноевропска лини?а за супер брзите возови (TGV) пуштена во употреба од 10 ?уни 2007. Оваа лини?а го поврзува Париз со Стразбур. Во градовите (Стразбур, Колмар, Милуз) мошне развиен е автобускиот и трамва?скиот сообра?а?.

Речна мрежа

[уреди | уреди извор]

Размената на стоки на пристаништата во Алзас изнесува над 15 милиони тони, од што две третини припа?а на Стразбур, кое е второ по големина речно пристаниште во Франци?а.

Речен сообра?а? на Ил во Стразбур, квартот Мала Франци?а.

Воздушна мрежа

[уреди | уреди извор]

Во Алзас има два ме?ународни аеродрома. Ме?ународниот аеродром Базел-Милуз-Фра?бург е единствениот совршено бинационален аеродром на светот. Авионските компании нудат пове?е од 60 одредишта директни летови. Инфраструктурата е наменета за прифа?а?е од 6 до 8 милиони патници. На аеродромот се присутни 58 компании.

Другиот аеродром е ме?ународниот аеродром Стразбур-Енца?м управуван од страна на Стопанската и индустриска комора на Стразбур и Долна Ра?на.

Поради тоа што уште во минатото бил густо населен, Алзас е познат по неговите убави села, цркви и замоци и другите убавини на неговите поголеми градови Стразбур, Колмар, Селеста, Гебвилер, Саверн, Оберне иако истите посто?ано биле рушени во тек на петте века во?ни ме?у Франци?а и Германи?а. Алзас исто така е познат и по неговите виногради (посебно долж 170 км на Патот на вината на Алзас од Марленха?м до Тан) и Вогезите познати по убавите зелени шуми и прекрасни езера.

Знаменитости

[уреди | уреди извор]
Замокот Високиот Кенингзбург

Замокот се нао?а во општината Оршвилер на височина од 757 метри издигнува??и се врз долината на Алзас наспроти Селеста. Замокот та?но бил изграден од страна на Фридрих Хохенштауфен и во пове?е наврати уништуван. Бил реконструиран од 1901 до 1908 по наредба и вкус на царот Вилхелм II. То? е еден од на?посетуваните средновековни замоци во Франци?а од страна на туристите.

Стразбуршката римокатоличка катедрала е изградена во готски стил. Градбата на катедралата започнала во 1176 а завршила во 1439. Висока е 142 метри и во периодот од 1625 до 1847 била на?високото здание на светот. Денес таа е втората на?висока катедрала во Франци?а веднаш зад онаа во Руан (висока 151 метар). Во неа се нао?а астрономскиот часовник конструиран во XVI век ко? порано се сметал за едно од ? седумте чуда на Германи?а ?.

Ридот е дел од Вогезите и се издига на височина од 764 метри и се нао?а во општината Отрот. На врвот постои манастир посветен на римокатоличката светица Света Одил, света заштитничка на Алзас. Манастирот бил создаден околу 700 година кога таткото на Света Одил го оставил сво?от замок во наследство на ?ерка си ко?а го претворила во манастир.

Паганскиот ?ид

[уреди | уреди извор]
Мистериозниот пагански ?ид.

Паганскиот ?ид, наречен така од страна на папата Лав IX поради претпоставката дека бил изграден пред Христа, впрочем претставува три мегалитски целини оддалечени една од друга неколку километри:

  • Паганскиот ?ид на ридот Сент-Одил ко? се протега на десеттина километри околу ридот, со ?идови дебели од 1,60 до 1,80 метри и височина некаде и до 3 метри.
  • Паганскиот ?ид околу замокот Франкенбург ко? е сличен со оно? ка? ридот Сент-Одил и го опкружува замокот од сите страни освен на источната. Дебелината на ?идот е 1,80 метри а височината е од 0,50 до 0,70 метри.
  • Паганскиот ?ид на падината на Теншел

Различен од останатите два ?ида, ово? се протега на сртот на планината во правец ?угоисток/северозапад во должина од околу 2,5 километри. Изграден е од каме?а поставени едни врз други без траги од кал или малтер. ?идот е висок околу 1.80 метри а дебелината на теметот изнесува околу 1.70 метри. Сè уште не се знае потеклото на ?идот и то? е предмет на разни контроверзи и извор на фантазии. Приказните околу потеклото на ?идот пове?е наликуваат на приказни и легенди отколку на неоспорни историски факти.

Други знаменитости

[уреди | уреди извор]
  • 'Град на автомобилот'
Peugeot Vis-a-vis Type 26

Град на автомобилот (колекци?а на бра?а Шламф) во Милуз, е на?големиот музе? на автомобили на светот[14], со 500 возила од кои 464 автомобили од 98 марки, ме?у кои и славната колекци?а на Фриц Шламф – на?големата светска колекци?а на Бугати. Во 1989, музе?от бил наречен ? Државен музе? на автомобилот — Колекци?а Шламф ?. Во 2006 музе?от бил реконструиран, проширен, обновен и бил наречен Град на автомобилот (Cité de l'Automobile).

  • Град на возот

Град на возот во Милуз воедно наречен и Француски музе? на железницата (Musée fran?ais du chemin de fer) е на?големиот железнички музе? во Европа[15]. То? содржи глобална колекци?а за истори?ата на француската железница на површина од околу 15.000 м2 со пове?е од стотина возила и ил?адници предмети поврзани со железницата.

  • Електрополис

Тоа е на?големиот музе? во Европа посветен на електричната енерги?а. Музе?от бил отворен во Милуз во 1987 со изложбен простор од 4000 м2. Музе?от ги опфа?а сите аспекти на електричната енерги?а, од историски до научен,[16].

  • Екомузе? на Алзас

Екомузе?от на Алзас е музе? за валоризаци?а на обичаите, ракотворбите и народните традиции на Алзас и е на?големиот музе? на отворено во Франци?а [17]. Претставува традиционално алзашко село со 70 автентични алзашки градби, ку?и, мелница, црква и други об?екти каде се претставени традиционалните занаети од страна на глумци облечени во народни алзашки носии.

Алзас историски бил дел на Светото Римско Царство. Од XVII век, посто?ано преминувал од власт под Франци?а во власт под Германи?а што придонело да се разви?ат негови посебни културни обележ?а за разлика од другите региони на Франци?а. Во традици?ата останале присутни германските траги, како на пример во алзашката ку?на и архитектура, додека современите институции целосно се под доминаци?а на француската култура.

Алзашки штрк

Штркот како симбол на Алзас

[уреди | уреди извор]

Штркот е еден од главните симболи на Алзас и е предмет на многу приказни и легенди. Птицата речиси исчезнала во тек на 70-тите години на XX век но биле направени големи напори за истата да се зачува и да остане присутна во регионот. Штрковите на?често се сре?аваат на крововите на ку?ите, црквите и ?авните згради во Алзас. Лу?ето се грижат за зачувува?е на ово? симбол и честопати самите им ги адаптираат или обновуваат нивните гнезда.

Според една студи?а[18] направена во 1970-80, во Алзас се зборувале стотина ди?алекти од кои поголемиот дел припа?але на алеманскиот. Сепак, иако германските ди?алекти се зборувале во Алзас во тек на поголемиот дел од истори?ата, денес доминантен ?азик во Алзас е францускиот.

Традиционалниот ?азик на регионот е алзашкиот, алемански ди?алект на горногерманските ?азици а со тоа и тесно поврзан со шва?царско-германскиот. Некои франкиски ди?алекти на централнозападна Германи?а се исто така зборувани на кра?ниот север на Алзас. Ниту алзашкиот ниту пак франкискиот ди?алект немаат офици?ален статус на регионални ?азици во Франци?а, иако и двата се признати како ?азици на Франци?а и можат да бидат избирани како наставен предмет во гимнази?а.

Иако Алзас неколкупати бил припо?уван во минатото кон Франци?а, сепак то? неколку векови немал директна поврзаност со неа. Од кра?от на Римското Царство (V век) па сè до припо?ува?ето кон Франци?а (XVII век), Алзас политички и културно бил дел од германскиот свет. Германскиот ?азик на?прво бил прифатен во градовите во Алзас, како нивен службен ?азик во замена на латинскиот за време на Лутеранската реформа. Во Стразбур литургиите се држеле на германски а исто така то? бил и град во ко? била об?авена првата германска Библи?а во 1466.

По припо?ува?ето на Алзас кон Франци?а во XVII век и поради ?азичната политика на Француската револуци?а сè до 1870, во Алзас пораснал бро?от на лу?е кои зборувале француски. Со образовните реформи во XIX век, средната класа почнала сè подобро да го владее францускиот ?азик. Сепак, и после сите тие напори, сепак голем бро? лу?е продолжиле да ги зборуваат нивните германски ди?алекти и да пишуваат на германски.

Алзашкиот ?азик, заедно со другите регионални ?азици, бил признат од страна на француската Влада во офици?алниот список на ?азиците на Франци?а. Истражува?ето на INSEE спроведено во 1999 покажало дека 548,000 возрасни лу?е во Франци?а зборуваат алзашки ?азик со што ово? ?азик е на второ место по примена во (после окситанскиот).

  • Споредбена табела на алзашкиот ?азик во однос на францускиот и други германски ?азици
француски германски алзашки холандски англиски
terre Erde arde aarde earth
ciel Himmel hemmel hemel heaven, sky
eau Wasser wàsser water water
feu Feuer fiir vuur fire
homme Mann mànn man man
femme Frau frài/frau vrouw woman
manger essen assa eten eat (to)
boire trinken trenga/trenke drinken drink (to)
grand gro? groos groot great
petit klein klain/glen klein little, small
gros/gras dick/fett déck/fat dik/vet thick/fat
nuit Nacht nààcht nacht night
jour Tag d?i/dag dag day
aujourd'hui heute hit/héta vandaag/heden today
hier gestern gecht gisteren yesterday
demain morgen morn morgen tomorrow
matin Morgen morjia/morga morgen morning
midi Mittag médeu/médag middag noon, midday
soir Abend oowe/ova avond evening
être sein (du bist) sén (du béch) zijn be (to)
avoir haben hove/hàn hebben have (to)
ceci/cela dies/das dess/tsal dit/dat this/that
oui ja ja yes
non nein nee/naij nee no

Архитектура

[уреди | уреди извор]
Ку?ата Камерцел (XV век) ко?а се нао?а во Стразбур е една од на?знача?ните градби со столбови на градот.

Традиционалната архитектура на Алзас се ку?и изградени од дрво и кал врамени со надворешни столбови истакнати на фасадата. Крововите се од плоснати рамни ?ерамиди во форма на ’’дабаров опаш’’. Ваквиот тип ку?и со надворешни дрвени столбови се сре?аваат и во Норманди?а но сепак на?многу ги има во Алзас и тоа поради неколку причини:

Ку?а со столбови.
  • близината на Вогезите овозможила поевтина дрвена гра?а;
  • како заштита од зем?отреси, дрвото е посоодветен матери?ал од каменот биде??и е полесно и пофлексибилно;
  • поради честите во?ни и инвазии каде цели градови биле палени населението стекнало навика само долниот кат да го гради од камен додека другите спратови биле од дрво кое поради близината на шумите било и на?достапен тип на градежен матери?ал а со тоа и лесно заменлив.

Ку?ите во Алзас почнале полека да бидат покривани со малтер од XIX век, за да се намали ризикот од пожар. Тие почнале да ги малтерисуваат систематски во втората половина на минатиот век, и тоа во на?различни ни?анси.

Гастрономи?а

[уреди | уреди извор]
Flammekueche

Алзашката ку?на, силно се заснова на германските кулинарски традиции и особено се одликува со употреба на свинско месо во на?различни форми. Традиционални ?аде?а на Алзас се:

  • Бекоф (baeckeoffe), вид ?аде?е приготвено од компир и свинско месо
  • Фламкухе (flammekueche), вид солено и благо печиво приготвено со сире?е, шунка или со овош?е
  • Шукрут (choucroute), познат алзашки рецепт приготвен со кисела зелка и месо (сушено свинско месо, колбаси, сланина, па дури и со риба)
  • Фле?шнака (fleischnacka), вид ?аде?е од месо со зачини.

Во ?ужниот дел на Алзас, наречен воедно и Сунгау, карактеристично ?аде?е е и пржениот крап.

За време на празниците, се прават разноразни бисквити и ситни колачи наречени бредала а воедно и зачинетото лепче (gingerbread), особено од Гертвилер, кое им се дели на децата за време на празникот Свети Никола.

Поголемиот дел од алзашкото население се римокатолици но постои и знача?на заедница на протестанти како резултат на тоа што регионот долго време бил под вли?ани?а на германската култура. Во Алзас постоела и голема евре?ска заедница но поголем дел од Евреите се иселиле од Алзас и емигрирале во Америка уште во времето на Наполеон. Во 1707, со процесот наречен симултанеум, на доста реформистички и лутерански цркви им било наложено да дозволуваат католички услуги. Денес во Алзас сè уште посто?ат околу 50-тина такви симултани цркви коишто повремено се отстапуваат во служба на католичката религи?а.

Лу?е од Алзас

[уреди | уреди извор]

Збратимени покраини

[уреди | уреди извор]

Има договор за ме?ународна соработка ме?у Алзар и долуспоменатите региони:[19]

  1. ?La géographie de l'Alsace“. region.alsace. Архивирано од изворникот на 2025-08-06. Посетено на 13 January 2016.
  2. ?Populations légales 2017“. INSEE. Посетено на 2 January 2020.
  3. Bostock, John Knight; Kenneth Charles King, D. R. McLintock (1976). Kenneth Charles King, D. R. McLintock (уред.). A Handbook on Old High German Literature (2. изд.). Oxford: Clarendon Press. стр. 20. ISBN 0198153929. Укажано пове?е од еден |author= и |last= (help); Укажано пове?е од еден |pages= и |page= (help)
  4. Roland Kaltenbach: Le guide de l’Alsace, La Manufacture 1992, ISBN 2-7377-0308-5, стр. 36
  5. [1] "L'alsacien, deuxième langue régionale de France" Insee, Chiffres pour l'Alsace no. 12 декември 2002
  6. INSEE - Subdivisions, superficie et population des régions et départements de France et d'outre-mer
  7. 7,0 7,1 7,2 "Alsace", Jean Isenmann et Hervé Lévy, Editions Déclic.
  8. César, La Guerre des Gaules
  9. ?Ship Passenger Lists: Immigrants from Alsace to America 1820-1850“. Архивирано од изворникот на 2025-08-06. Посетено на 2025-08-06.
  10. Впрочем, Франци?а отстапила 9/10 од Алзас и ? од Лорена како што било припишано со Франкфуртската спогодба.
  11. Have a look at this archive video Архивирано на 13 ?ули 2019 г..
  12. Stéphane Courtois, Mark Kramer. Livre noir du Communisme: crimes, terreur, répression. Harvard University Press, 1999. стр. 323. ISBN 0-674-07608-7
  13. Белешка: Општината Стразбур не припа?а на округот Стразбур-Кампа?.
  14. Musée national de l'automobile Située à Mulhouse en Alsace, la Cité de l’automobile - Musée national - Collection Schlumpf - est le plus grand musée automobile du monde.
  15. La cité du train Située à Mulhouse en Alsace, la Cité du Train est le plus grand musée européen du chemin de fer.
  16. ?Mulhouseum - Université de Haute-Alsace - Le Musée EDF Electropolis, le spectaculaire et la rigueur scientifique“. Архивирано од изворникот на 2025-08-06. Посетено на 2025-08-06.
  17. ?Ecomusee-alsace.fr - L'écomusée d'Alsace en quelques mots“. Архивирано од изворникот на 2025-08-06. Посетено на 2025-08-06.
  18. archives de l'INA, Vous_avez_dit_Alsacien
  19. Les Accords de coopération entre l’Alsace et... Архивирано на 9 март 2009 г. (француски)

Користена литература

[уреди | уреди извор]
  • Assall, Paul. Juden im Elsass. Zürich: Rio Verlag. ISBN 3-907668-00-6
  • Das Elsass: Ein literarischer Reisebegleiter. Frankfurt a. M.: Insel Verlag, 2001. ISBN 3-458-34446-2
  • Erbe, Michael (Hrsg.) Das Elsass: Historische Landschaft im Wandel der Zeiten. Stuttgart: Kohlhammer, 2002. ISBN 3-17-015771-X
  • Faber, Gustav. Elsass. München: Artemis-Cicerone Kunst- und Reiseführer, 1989.
  • Fischer, Christopher J. Alsace to the Alsatians? Visions and Divisions of Alsatian Regionalism, 1870–1939 (Berghahn Books, 2010); ; 235 pages;
  • Gerson, Daniel. Die Kehrseite der Emanzipation in Frankreich: Judenfeindschaft im Elsass 1778 bis 1848. Essen: Klartext, 2006. ISBN 3-89861-408-5
  • Haeberlin, Marc. Elsass, meine gro?e Liebe. Orselina, La Tavola 2004. ISBN 3-909909-08-6
    ? Rezension Архивирано на 27 септември 2011 г. über das ?Schlaraffenland“ Elsass
  • Herden, Ralf Bernd. Stra?burg Belagerung 1870. Norderstedt: BoD, 2007, ISBN 978-3-8334-5147-8
  • Mehling, Marianne (Hrsg.) Knaurs Kulturführer in Farbe Elsa?. München: Droemer Knaur, 1984.
  • Putnam, Ruth. Alsace and Lorraine: From C?sar to Kaiser, 58 B.C.-1871 A.D. New York: 1915.
  • Schreiber, Hermann. Das Elsa? und seine Geschichte, eine Kulturlandschaft im Spannungsfeld zweier V?lker. Augsburg: Weltbild, 1996.
  • Schwengler, Bernard. Le Syndrome Alsacien: d'Letschte? Strasbourg: éditions Oberlin, 1989. ISBN 2-85369-096-2
  • Ungerer, Tomi. Elsass. Das offene Herz Europas. Stra?burg: édition La Nuée Bleue, 2004. ISBN 2-7165-0618-3
  • Ungerer, Tomi, Danièle Brison, and Tony Schneider. Die els?ssische Küche. 60 Rezepte aus der Weinstube L'Arsenal. Stra?burg: édition DNA, 1994. ISBN 2-7165-0341-9
  • Vogler, Bernard and Hermann Lersch. Das Elsass. Morstadt: éditions Ouest-France, 2000. ISBN 3-88571-260-1

Надворешни врски

[уреди | уреди извор]

48°30′N 7°30′E? / ?48.500°N 7.500°E? / 48.500; 7.500


Стати?ата ?Алзас“ е избрана стати?а. Ве повикуваме и Вас да напишете и предложите избрана стати?а (останати избрани статии).
腰痛是什么原因引起的 est是什么意思 咖喱是什么做的 柑橘溃疡病用什么药 义眼是什么
轻断食是什么意思 52年属什么 胃糜烂和胃溃疡有什么区别 梅雨是什么 红色加黄色等于什么颜色
上面一个山下面一个今读什么 两个子是什么字 孕反应最早什么时候开始 哭笑不得是什么意思 脚底板发热是什么原因
cm是什么 肛裂擦什么药膏 头痛是什么病的前兆 埋线是什么意思 床上出现蜈蚣什么原因
检查免疫力都需要化验什么项目hcv9jop8ns3r.cn 输卵管堵塞吃什么药能打通hcv8jop7ns3r.cn 朵字五行属什么hcv9jop1ns0r.cn 减肥最好的办法是什么hcv8jop3ns2r.cn 什么什么的大树zsyouku.com
柿子像什么hcv9jop3ns7r.cn 布衣是什么意思hcv8jop2ns9r.cn 反复发烧挂什么科bfb118.com 热伤风是什么意思hcv8jop9ns8r.cn 公假是什么意思hcv8jop2ns8r.cn
眼压高有什么症状和危害hcv8jop0ns9r.cn 血糖突然升高是什么原因hcv8jop6ns8r.cn 什么充电宝能带上飞机hcv8jop1ns3r.cn 大姐大是什么意思hcv7jop5ns3r.cn 狗上皮过敏是什么意思hcv9jop2ns4r.cn
断桥铝是什么意思hcv7jop7ns0r.cn cy是什么意思hcv8jop1ns2r.cn 二氧化碳有什么作用bysq.com 什么不动hcv8jop0ns6r.cn 嘴苦吃什么药hcv7jop6ns6r.cn
百度