GT-R也能登上珠峰大本营?这位新加坡勇士做到了
Боливарска Република Венецуела[1]
|
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| Гесло: Историсски:
Dios y Federación (шпански) "Господ и федераци?ата" |
||||||
| Химна: Gloria al Bravo Pueblo (македонски: ?Слава на храбрите лу?е“) |
||||||
 |
||||||
| Главен град (и на?голем) | Каракас 10°30′N 66°58′W? / ?10.500°N 66.967°W | |||||
| Службен ?азик | Шпански[2] | |||||
| Народности (2013) |
|
|||||
| Демоним | Венецуелец | |||||
| Уредува?е | федерална претседателска република под Авторитарен режим | |||||
| ? | Претседател | Николас Мадуро (Легитимноста спорна)[1] | ||||
| ? | Потпретседател | Делси Родригез (Легитимноста спорна) | ||||
| Независност | ||||||
| ? | од Шпани?а | 5 ?ули 1811 | ||||
| ? | од Голема Колумби?а | 13 ?ануари 1830 | ||||
| ? | Призната | 30 март 1845 | ||||
| Површина | ||||||
| ? | Вкупна | 916,445 км2 (33та) | ||||
| ? | Вода (%) | 3.2 | ||||
| Население | ||||||
| ? | проценка за 2024 г. | ▼ 28,405,543 (53та) | ||||
| ? | Густина | 33.7 жит/км2 (144та) | ||||
| БДП (ПКМ) | проценка за 2024 г. | |||||
| ? | Вкупен | ▲ $224.526 Мили?арди (73та) | ||||
| ? | По жител | ▲ $8,486 (127ма) | ||||
| БДП (номинален) | проценка за 2024 г. | |||||
| ? | Вкупно | ▲ $102.328 Мили?арди (69та) | ||||
| ? | По жител | ▲ $3,867 (128ма) | ||||
| ?иниев коеф. (2013) | 44.8 среден |
|||||
| ИЧР (2024) | ▼ 0.702[2] висок |
|||||
| Валута | Боливар[4] (VEF) |
|||||
| Часовен по?ас | UTC-4 | |||||
| Се вози на | десно | |||||
| НДД | .ve | |||||
| Повик. бр. | +58 | |||||
| ^ Ова целосно име е во употреба уште од усво?ува?ето на новиот устав во 1999. ^ Уставот ги признава и сите староседелски ?азици во зем?ата. ^ Вкупната површина ?а опфа?а површината под венецуелска управа. ^ На 1 ?ануари 2008 нов боливар бил воведен, боливар фуерте. |
||||||
.svg)
Венецуела (офици?ално: Боливарска република Венецуела, шпански: República Bolivariana de Venezuela) — зем?а во северниот дел од ?ужна Америка. На север излегува на Карипското Море, граничи со Гва?ана на исток, со Бразил на ?уг и со Колумби?а на запад. Не?зин главен град е Каракас.
Денешниот офици?алниот назив за Венецуела, Боливарска република Венецуела потекнува од 1999, кога беше донесен нов Устав на Венецуела. Тоа е дел од концептот за Боливарска револуци?а на венецуелскиот претседател Уго Чавес, а е инспириран од латино-американскиот борец за независност Симон Боливар.
Потекло на поимот
[уреди | уреди извор]Во 1498 г., за време на третото патува?е во Америка, Кристофер Колумбо се закотвил на делтата на реката Ориноко и заливот Пари?а. Колумбо бил запрепастен од убавината на зем?ата и во писмата до Изабела и Фердинанд пишал дека го пронашол ра?от на зем?ата, особено бил восхитен од обилството на свежа вода.[3] Поради таа восхитеност, Колумбо ?а именувал територи?ата како ?Зем?а на привлечност“, прекар ко? и денес се користи за Венецуела.
Како и да е, следната година, венецуелскиот брег бил посетен од Алонсо де Охеда. То? го посетил езерото Маракаибо и таму забележал дека ку?ите биле изградени на вода, слично како во Венеци?а, Итали?а и територи?ата ?а именувал како Венецуела (Venezuela) по градот Венеци?а (Venezia)"[4], што во буквален превод значи ?Мала Венеци?а“ на итали?ански.
Покра? првата теори?а, постои и втора теори?а за потеклото на името на државата. Имено, Мартин Фернандес де Енкисо во книгата ?Summa de Gografia“ запишал дека таму пронашле племе кое се нарекувало ?Veneciuela“, па се претпоставува дека од нив потекнува и името на целата држава.[5]
Истори?а на Венецуела
[уреди | уреди извор]Се проценува дека човекот почнал да ?а населува територи?ата на Венецуела пред околу 16.000 години.[6] На?бро?ни домородни племи?а биле Чипчите, Карибите и Араваците.
Колонизаци?а
[уреди | уреди извор]Европе?ците ?а откриваат Венецуела на третото патува?е на Кристофер Колумбо, на 2 август 1498 година. Првата населба што ?а основаат шпанските колонизатори е основана во 1522 година во она што денес е градот Кумана. Во прво време територи?ата на Венецуела потпа?а под Вицекралството Перу, но потоа на?големиот дел од денешна Венецуела припа?а на Вицекралството Нова Гренада, а дел од источна Венецуела е инкорпориран во Нова Андалуси?а.
Независност
[уреди | уреди извор]
По неуспешните обиди за осамосто?ува?е од Шпани?а во 1811 и 1813 година, Венецуела конечно се осамосто?ува од Шпани?а во 1821 година кога во?ската предводена од Симон Боливар ?а добива Битката на Карабобо. Боливар ?а продолжува борбата против шпанските колонизатори и ослободува неколку латино-американски зем?и, формира??и ?а Голема Колумби?а. Венецуела е дел од Голема Колумби?а до 1830 година кога Хосе Антонио Паез ?а прогласува Венецуела за независна држава.
На?големиот дел од 19-от век во Венецуела има диктаторски режими и политички немири, а истото важи и за првата половина на 20-от век. Во?ската конечно конечно е принудена да се повлече од политиката во 1958 година, кога во Венецуела е воведена демократи?а. Во следните години Венецуела станува една од на?стабилните демократски држави во Латинска Америка, во време кога во многу латино-американски држави се случуваат воени удари и диктаторски режими.
Периодот на мир во Венецуела нагло е нарушен во февруари 1989 година, кога избувнуваат масовни немири во Каракас и некои други градови на Венецуела, како резултат на неолибералистичките мерки на претседателот Карлос Андрес Перес. Во овие немири, познати како Каракасо, се проценува дека се убиени до 3.000 лица.
Како резултат на непопуларното владее?е на Перес, во 1992 година се извршени два обиди за државен удар, од кои првиот бил предводен од Уго Чавес.
На претседателските избори во 1998 година победа изво?ува Уго Чавес (1954-2013), ко? откако доа?а на власт почнува да спроведува соци?ални реформи во прилог на сиромашното мнозинство во Венецуела. Во април 2002 е извршен неуспешен воен удар против него, по чи? неуспешен кра?, владата на Чавес почнува да спроведува уште порадикални соци?ални реформи, насочени кон воведува?е демократски соци?ализам и партиципативна демократи?а во Венецуела.
Географи?а и клима
[уреди | уреди извор]
Венецуела е сместена во северниот дел на ?ужна Америка. Геолошки не?зината копнена површина се нао?а на ?ужноамериканската плоча. Тоталната површина на Венецуела е 916.445 км2, а копнената површина изнесува 882.050 км2, што ?а прави Венецуела триесет и трета држава во светот по големина на површина.
Венецуела со целата сво?а територи?а се нао?а во тропскиот по?ас. Просечната температура е до 35 °C. Климата во Венецуела е тропска, на?често влажна и многу топла, за ни?анса поблага во планинските предели. На?голема река е реката Ориноко ко?а се влева во Карипското Море.
Политички систем
[уреди | уреди извор]Административна поделба
[уреди | уреди извор]Стопанство
[уреди | уреди извор]Со економи?ата доминира нафтената индустри?а со една третина од Бруто Домашниот Производ, 80% од извозните приходи и пове?е од половина од вкупните бу?етски приходи. На?големи економски проблеми се зависноста од цената на нафтата на светскиот пазар, високата невработеност и инфлаци?ата.
БДП за 2004 година е проценет на 5.800 американски долари по жител.
Население, ?азик и религи?а
[уреди | уреди извор]Култура
[уреди | уреди извор]Надворешни врски
[уреди | уреди извор]Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ ?Latin America & Caribbean“. BBC News. BBC. 2025-08-07. Посетено на 2025-08-07.
- ↑ ?2014 Human Development Report Summary“ (PDF). United Nations Development Programme. 2014. стр. 21–25. Посетено на 27 ?ули 2014.
- ↑ Zamora, Margarita (? 1993 The Regents of the University of California). Reading Columbus. Berkeley and Los Angeles, California: UNIVERSITY OF CALIFORNIA PRESS. стр. Voyage to Paradise. ISBN 0-520-08297-4. Посетено на 23 April 2010. Проверете ги датумските вредности во:
|date=(help) - ↑ Dydyński, Krzysztof, K; Beech, Charlotte, C (2004). Venezuela. Lonely Planet. ISBN 9781741041972. Посетено на 10 March 2007. Укажано пове?е од еден
|surname1=и|author1=(help); Укажано пове?е од еден|surname2=и|author2=(help). p. 177. - ↑ ?Cuadernos Hispanoamericanos“ (шпански). Instituto de Cultura Hispánica (Agencia Espa?ola de Cooperación Internacional). 1958: 386. Наводот journal бара
|journal=(help) - ↑ Kipfer 2000, p. 172.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg){kind=small}
| ||||||||
|