人民的名义第35集36集剧情曝光 高育良侯亮平师生对决
| Дел од темата Политика 百度 2018年，将重点抓好以下几方面工作：第一，开展“不忘合作初心，继续携手前进”主题教育活动。 |
|
| Струи |
|---|
|
Африкански ? Демократски ? Арапски |
| Клучни теми и праша?а |
| Организации и лу?е |
|
Прва интернационала |
| Сродни теми |
|
Анархизам · Самоуправува?е |
| Соци?алистички портал Политички портал · |
Соци?ализмот е идеологи?а чие централно залага?е е замена на капиталистичкото општество со општество што ?е се одликува со намалува?е на општествените разлики, со замена на приватната сопственост над средствата за производство со државна и општествена сопственост, со воведува?е на мерки на економско планира?е и со нагласува?е на економската соработка наместо на економскиот напредок. Од аспект на општественото уредува?е, соци?ализмот претставува општествено уредува?е засновано на средствата за производство и врз распределбата на доходот според принципот: секому според трудот и резултатите на трудот.[1]. На?често, соци?ализмот се сфа?а во значе?ето што му го дал марксизмот, имено, како преоден период, подготвителна фаза ко?а ?е води кон комунизам.
Соци?ализмот не е хомогена идеологи?а и посто?ат пове?е политички правци кои можат да се опфатат со поимот ?соци?ализам“. Во на?широко значе?е, како соци?алисти се класифицираат соци?алдемократите, демократските соци?алисти, комунистите и анархистите, потесното сфа?а?е ги склучува анархистите, а според на?тесното значе?е како соци?алисти се подразбираат само демократските соци?алисти. Во секо? случа?, разликите поме?у различните соци?алисти се толку големи што не може да се зборува за една соци?алистичка идеологи?а, туку само за пове?е соци?алистички идеологии.
Соци?алистичките идеологии ме?у себе се разликуваат речиси по сите праша?а кои нивните приврзаници ги сметаат за клучни:
- Дали замената на капиталистичкото со соци?алистичко општество треба да се изврши по пат на револуци?а или преку еволуци?а?
- Дали треба да се национализираат сите средства за производство, дали треба да се национализираат само одредени средства за производство, или треба средствата за производство веднаш да преминат во општествена сопственост?
- Дали треба да се укине демократи?ата по доа?а?ето на власт, односно, дали и во ко?а мера треба да се прифати демократи?ата ко?а постои во капитализмот?
- Ко? треба да биде двигател во граде?ето на соци?ализмот: обичните гра?ани (?пролетери?атот“) или парти?ата што до?де на власт со соци?алистички претензии?
- Каков треба да биде односот кон оние што се противат на новата соци?алистичка власт? Дали нивните човекови права треба да се почитуваат или не?
- Дали треба да им се посветува посебно внимание на праша?ата што предизвикуваат значителен интерес, а не се поврзани со економските односи поме?у класите, како заштитата на животната средина, феминизмот итн.?
- Дали режимите на чие чело беа или се комунисти (како Советскиот Со?уз, Кина, Куба, СФР ?угослави?а итн.) можат да се сметаат за соци?алистички или беа облици на државен капитализам?
Истори?а на соци?ализмот
[уреди | уреди извор]Соци?алистичкото движе?е во Велика Британи?а
[уреди | уреди извор]Почетоците на соци?алистичкото движе?е во Британи?а се поврзани основа?ето на Демократската Федераци?а во 1881 година и со Фаби?анското Друштво (англиски: Fabian Society), основано во 1883 година. На почетокот, Фаби?анците држеле предава?а, наменети за работничката класа, но и за буржоази?ата, но исто така одржувале контакти со вли?ателни економски, работнички и политички личности, бара??и поддршка за своите ставови. Покра? тоа, Фаби?анците имале големо вли?ание во ?авната администраци?а. Фаби?анците биле противници на класната борба и се залагале за темелна, но постепена преобразба на општеството.[2]
Соци?алистичкото движе?е во Германи?а
[уреди | уреди извор]Првата соци?алистичка парти?а ко?а била доволно силна за да претставува сериозен фактор во германскиот политички живот се по?авила во 1875 година, кога со спо?ува?ето на двете соци?алистички групи, едната под водство на Фердинанд Ласал, а другата предводена од Бебел и Либкнехт, била основана Соци?алдемократската парти?а. Во тоа време, со донесува?ето на Готската програма, Соци?алдемократската парти?а значително ги прифатила ставовите на Ласал, но подоцна, со Ерфуртската програма од 1891 година се приклонила кон марксизмот. Не?зината политичка мо? посто?ано се зголемувала и во 1914 година таа имала 110 од вкупно 397 пратеници во Ра?хстагот. Под раководството на Бебел, Соци?алдемократската парти?а постигнала завидно ниво на организираност и активност: таа имала сво?а партиска бирократи?а, партиски весник, цврсти финансии, постари и угледни државници итн. Подоцна, во рамките на парти?ата се по?авиле различни фракции, како радикалната група на Роза Луксембург, ортодоксните марксисти на Карл Кауцки и ревизионистите на Едуард Берншта?н кои ?а отфрлиле иде?ата за класната борба и ?а прифатиле соработката со буржоази?ата. Ревизионизмот на Берншта?н бил остро осуден од Бебел на конвенциите во Хановер (1899) и Дрезден (1903). Како последица на големите разидува?а во Соци?алдемократската парти?а, во март 1916 година, Кауцки и Хасе ?а напуштиле парти?ата и во 1917 година ?а основале Независната соци?алдемократска парти?а, но во 1919 година, пове?ето од не?зините на?знача?ни членови пак се вратиле во Соци?алдемократската парти?а. Во 1916 година, незадоволните членови на Соци?алдемократите, предводени од Роза Луксембург и Карл Либкнехт ?а основале Лигата Спартак.[3]
Соци?алистичкото движе?е во Руси?а
[уреди | уреди извор]Првите марксистички групи во Руси?а се по?авиле во 1883 година, под водство на Георги Плеханов, ко? се наметнал како водечка личност во првите две децении по по?авата на марксизмот во Руси?а. Од овие групи, во 1898 година настанала Соци?алдемократската парти?а, ко?а во 1903 година се поделила на две групи - меншевици и болшевици.[4]
Соци?алистичкото движе?е во САД
[уреди | уреди извор]Првата голема и знача?на работничка организаци?а во САД била ?Редот на витезите на трудот“ (англиски: Order of The Knights of Labor), особена активна во периодот 1878-1889, а ко?а во не?изниот врв (1886 година) имала речиси 700 000 челнови. Таа ги опфа?ала претежно неквалификуваните индустриски работници, а не?зините програми биле смеса од задружни, соци?алистички и анархистички идеи. Во 1893 година, соци?алистичкото крило на Редот на витезите, предводено од марксистичкиот интелектуалец Даниел Де Леон, му се спротивставило на раководството и, две години подоцна, Де Леон ?а основал Соци?алистичката трговска и трудова али?анса (англиски: Socialist Trade and labor Alliance). Претходно, во 1890 година била основана Соци?алистичката работничка парти?а (англиски: Socialist Labor Party), ко?а набргу на?првин се поделила, а потоа поголемиот дел од членството преминал во новата Соци?алистичка парти?а.[5]
Соци?алистичкото движе?е во Франци?а
[уреди | уреди извор]Кон кра?от на 19 век, во Франци?а постоеле пове?е соци?алистички групи и партии со многу различни идеологии, како: парти?ата на Лу? Блан, ко?а била само мала група на интелектуалци, активна во Париз и уште два-три други големи града; марскистичката парти?а на Гесде и Лафарж, основана во 1883 година; пучистите на Ерве; реформистите на Жан Жорес итн. Во 1893 година дошло до обединува?е на соци?алистичките групи во парламентот (со вкупно 48 пратеници), а во 1905 година била основана Обединетата соци?алистичка парти?а. До почетокот на Првата светска во?на, групата на Гесде ?а одбивала соработката со буржоаските партии, за разлика од реформистите на Жорес кои застанале во одбрана на владата за време на Дра?фусовата афера (1898 година), а во 1899 година, Милеран, водечката личност на т.н. соци?алистичка левица, влегол во состав на владиниот кабинет на Валдек-Русо.[6]
Теори?а на соци?ализмот
[уреди | уреди извор]Во сво?от роман ?Бра?а Карамазови“, рускиот писател Ф?одор Достоевски тврди дека ?соци?ализмот не е само работничко праша?е... туку, тоа е претежно атеистичко праша?е.“[7]
Соци?ализмот како тема во уметноста и во популарната култура
[уреди | уреди извор]- ?Соци?алист“ (англиски: Socialist) — песна на британската рок-група ПИЛ (Public Image Ltd.) од 1979 година.[8]
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ Чокревски, Томислав; Корубин, Благо?а; Ацески, Или?а (1995). Социолошки терминолошки речник (PDF). Скоп?е: МАНУ. стр. 287–288. ISBN 2025-08-075-7.
- ↑ Joseph Schumpeter, Capitalism, socialism and democracy. Harper & Row, New York etc., 1976, стр. 321-324.
- ↑ Joseph Schumpeter, Capitalism, socialism and democracy. Harper & Row, New York etc., 1976, стр. 320 и 343-358.
- ↑ Joseph Schumpeter, Capitalism, socialism and democracy. Harper & Row, New York etc., 1976, стр. 328-330.
- ↑ Joseph Schumpeter, Capitalism, socialism and democracy. Harper & Row, New York etc., 1976, стр. 333-334.
- ↑ Joseph Schumpeter, Capitalism, socialism and democracy. Harper & Row, New York etc., 1976, стр. 337-338.
- ↑ Ф?одор М. Досто?евски, Бра?а Карамазови. Београд: Просвета, 1956, стр. 24.
- ↑ YouTube, Public Image Ltd. – Metal Box (FULL ALBUM | HQ SOUND) (пристапено на 29.5.2017)
|